Openingsrede van voorzitter Flory Neter tijdens de VBV-bijeenkomst op 10 september 2023

Met onderstaande welkomstwoorden opende Flory Neter de VBV-bijeenkomst

Ik heet u bij deze hartelijk welkom op onze jaarlijkse bijeenkomst van het VBV. In het bijzonder heet ik welkom de vertegenwoordiger van Joods Maatschappelijk Werk de heer Samuël Rosen.
Alhoewel wij  op papier in onze administratie nog steeds 550 donateurs hebben, laat ook deze middag zien dat er ieder jaar minder mensen in staat zijn om onze bijeenkomsten te bezoeken. Wel merken we dat nog steeds een groot aantal mensen gebruik maakt van onze diensten. Dat kan zijn voor daadwerkelijke hulpverlening en zaken zoals uitkeringen betreffende WUV en alle uit Duitsland afkomstige uitkeringen, maar soms gewoon alleen voor een praatje om de eenzaamheid te verdrijven.
In het verleden was deze bijeenkomst bedoeld om u bij te praten over de lopende zaken en het geven van financiële verantwoording betreffende onze stichting. Tevens was het de jaarlijkse ontmoetingsplaats om ook onderling weer bij te praten. Gezelligheid en lotsverbondenheid zeg maar.

Werkwijze
In de afgelopen 28 jaar dat ik deze kar heb mogen trekken, zijn bijna alle financiële mogelijkheden aan de orde geweest. Ik denk daarbij aan de gelijke berechtiging voor mannen en vrouwen in zake de WUV. Deze zaak was de inleiding om het VBV op te richten. Daarna was het de Artikel-2-uitkering van de claims Conference, vervolgens de uitbetaling van een vergoeding aan hen die slavenarbeid hadden verricht in de concentratiekampen en dan het gettopensioen en het gettofonds. Het meest recent en in het oog springend was de de-fiscalisering van alle uit Duitsland afkomstige uitkeringen.
Bij al deze zaken was het VBV de grote drijvende motor. Deze zaken konden wij aanpakken dankzij uw hulp met uw jaarlijkse bijdragen en inspiratie. Juist vanwege het feit dat wij een organisatie waren en nog steeds zijn van ‘voor en door ons allen’ heeft er voor gezorgd dat wij in volledige onafhankelijkheid konden handelen. Wij aten immers niemands brood. Ik heb deze vrijheid die wij ons door u konden permitteren altijd als een groot goed beschouwd.

Beknopt overzicht van gedane zaken 
Als eerste voor uw beeldvorming, de ‘zaak Walvisch’. Het is al weer zo lang geleden dat werd gestreden voor gelijke berechtiging van mannen en vrouwen. Het betrof de WUV die niet uitbetaalde aan vrouwen die zelf geen kostwinner waren. Dit heeft gediend tot voor het Europees Hof en die zaak werd met hulp van het VBV gewonnen waardoor deze onrechtmatigheid eindelijk werd gecorrigeerd.
De Artikel-2-uitkering van de claims Conference. Deze werd in de eerste instantie niet uitbetaald aan Nederlanders omdat zij in het kader van een overeenkomst, die minister Luns sloot met de Duitse regering in de zestiger jaren, niet in aanmerking kwamen. De Nederlanders hadden immers al Jokos en/of Cadsu gehad en zowel Artikel-2 als Jokos- en Cadsu-uitkeringen komen uit dezelfde bron waarbij het argument was dat je nu eenmaal niet twee maal uit dezelfde bron kunt drinken, aldus de Duitse regering destijds.
Wij hebben ons ingezet om de Duitse regering op andere gedachten te brengen en dat is gelukt. Ook dit feit konden wij op ons conto schrijven. Mogelijk herinnert u zich nog de feestelijke afsluiting van dit traject toen wij werden uitgenodigd voor een lunch op de Duitse  kanselarij In Den Haag. De Duitse ambassadeur de heer Laufer had alle VBV-leden uitgenodigd, mede als blijk van verzoening, voor zover dat kan, naar de slachtoffers.
U merkt dat ik in mijn geheugen graaf om nog maar eens op een rijtje te zetten wat er in al die jaren van ons VBV-bestaan is gebeurd en waardoor wij er financieel gesproken bepaald niet slechter op zijn geworden. Ik denk hierbij ook aan de reorganisatie bij de WUV toen deze werd geïntegreerd in de SVB. Er werd toen een klankbordgroep opgericht waarvan ons bestuurslid Wil Groen de voorzitter was. Wil was een kanjer in het bewaken van de kwaliteit en het is dan ook zijn inzet geweest dat die kwaliteit werd  gewaarborgd.

Ook het getto-pensioen was een ware krachtprestatie omdat bewezen moest worden dat het open karakter van het getto van Amsterdam net zo bedreigend en gevaarlijk was als bijvoorbeeld een gesloten getto zoals we dat kennen uit Polen. Om dit te bewerkstelligen hebben wij heel wat sessies op het Niod doorgemaakt en hebben aan de hand van onze bevindingen een reader samengesteld die uiteindelijk door de Duitse overheid nog eens op het NIOD werd gecontroleerd en daarna geaccepteerd.

De defiscalisering van alle uit Duitsland afkomstige uitkeringen is misschien wel ons langdurigste project geweest. Deze actie was er één van uithuilen en stug opnieuw beginnen. Uiteindelijk is het gelukt en hoeft er vanaf 2016 geen belasting meer betaald te worden over deze bedragen. Een zuur kantje heeft het wel omdat al die mensen die jarenlang Wiedergutmachung ontvingen daar wel belasting over hebben betaald. Echter, die  foute Nederlanders die in dienst van de bezetter waren en ook een uitkering kregen betaalden over deze uitkering nooit belasting.

Onze strijd om de verdeling van de Maror-gelden is er een die speciaal in mijn geheugen staat gegrift. Dit immers, was een strijd over recht en onrecht maar wel tegen je eigen mensen waarmee ik doel op de organisaties waaronder kerkgenootschappen, joodse verenigingen en JMW. Allemaal tegenspelers waarmee je bent opgevoed en waarmee je groot bent geworden.
Standpunt van het VBV was: “Niet de instellingen maar de mensen waren beroofd.”
Uiteindelijk, zoveel jaar na dato, heeft het VBV gelijk gekregen, maar wat was dit een nare leerschool. Dit vond ik, terugkijkend op de geschiedenis van het VBV, misschien wel de meest beladen periode uit de geschiedenis van onze club. Uiteindelijk is alles, zoals wij het voor ogen hadden, met uitzondering van de 20% voor de instellingen onder de rechthebbenden verdeeld en dat was toch voorwaar een groot succes.

En nu?
Wij staan op het punt waarop je je af kunt vragen: “Hoe gaan wij verder?” Als ‘vakbond’ hebben wij alle grote zaken immers bereikt en met betrekking tot de eerste generatie zijn er geen grote veranderingen meer te verwachten; misschien met uitzondering nog van de thuiszorg waarvoor de Claims Conference -via JMW- uitbetalingen doet. Binnenkort heeft het bestuur van het VBV een gesprek met de Claims Conference en de uitkomst van dat gesprek zullen wij uiteraard met u delen.
Kijkend naar de situatie van nu zou je zeggen dat het VBV in vol ornaat, zoals wij dat in het verleden deden, niet hoeft voort te bestaan. De hulpverlening aan mensen die bij ons aankloppen zullen onveranderd voortgang vinden maar de grote strijd is wel gestreden. We hebben ons in het afgelopen jaar veel beziggehouden met Holocaust-herdenkingen. Daarvoor hebben wij sprekers geleverd hetgeen zeer succesvol was. Maar herdenken doen wij allen dagelijks en het herdenken op zich is natuurlijk niet onze corebusiness. Als het ons wordt gevraagd dan verlenen wij uiteraard onze medewerking maar deze medewerking heeft feitelijk niets te maken met het VBV-werk als vakbond.
Ik heb steeds gezegd: “Als er op de jaarvergadering minder dan 50 mensen komen dan moeten wij ons gaan afvragen of het nog verantwoord is om één keer per jaar zo groots uit te pakken.” Dan rijst de vraag in hoeverre het nog financieel verantwoord is om zulke hoge kosten te maken? Met dit geld kunnen wij immers als vakbond andere organisaties steunen die belast zijn met de zorg voor onze doelgroep.

Het afgelopen jaar werden dan ook drie organisaties ondersteund
Dat was de Stichting Elah, die in Israël therapieën geeft aan dementerende ouderen waardoor ze -weliswaar met hulp- toch thuis kunnen blijven wonen. Daarnaast kreeg ook het Mr Visserhuis een subsidie. Die organisatie heeft de binnenplaats verbouwd tot ‘Belevingstuin’ ook ten behoeve van onze doelgroep.
De derde organisatie die wij steunden is er een in Odessa. Een Joodse organisatie die Joodse slachtoffers uit de Holocaust huisvest. Aan hen hebben wij een bedrag geschonken om batterijen te kunnen kopen zodat in de spaarzame tijd dat de energiecentrales werken er voldoende elektra kan worden opgeslagen opdat er summiere verwarmd kan worden en koelkasten kunnen blijven werken.

Terugkomend op het aantal aanwezigen
Weet dat wij ruim 600 uitnodigingen hebben verstuurd met als resultaat 56 aanmeldingen. Dat begint er dus om te spannen. Uiteraard blijven wij u op de hoogte houden van de ontwikkelingen u allen betreffend maar de hulpverlening waar specifiek om wordt gevraagd vindt natuurlijk gewoon doorgang. Ik denk dat wij de wijsheid moeten hebben om in te spelen op het tijdsgewricht waarin wij nu leven en dat zou consequenties kunnen hebben.

De Nederlandse Spoorwegen
Rest mij nog om u op de hoogte te stellen van een rechtszaak waar wij als VBV bij zijn betrokken. Het betreft de Nederlandse Spoorwegen een zaak die inmiddels in hoger beroep heeft gediend. De vakantieperiode is oorzaak dat de gerechtelijke uitspraak nog op zich laat wachten. Helaas moet ik mij hiertoe beperken en kan ik u hierover tot op dit moment niet verder informeren.
Rest mij u een fantastische bijeenkomst toe te wensen en uiteraard staan wij open voor al uw vragen en input.